Yunan Armatörler ve Rus Petrol Ticareti Yeniden Canlanıyor

2025’in ilk yarısında, Yunan armatörlerin yeniden yükselişiyle Rus petrolü ticareti canlanıyor. Wall Street Journal’ın aktardığına göre, petrol fiyatlarının varil başına 60 doların altına düşmesi ve ABD ile Rusya arasında başlayan diplomatik yumuşama, Yunan tankerlerini Rus limanlarına geri getirmiş durumda. Nisan ayında Rus ham petrolünün %26’sı, Mart ayında ise %30’u Yunan gemileriyle taşındı. Bu oran, 2024 yılına kıyasla iki katından fazla bir artış gösteriyor. Yunanistan, dünya çapında en büyük tanker filosuna sahip ülke olarak petrol piyasasında önemli bir yer tutuyor. Dynacom Tankers (George Prokopiou), Minerva Marine (Andreas Martinos) ve Okeanis Eco Tankers (Alafouzos ailesi) gibi firmalar, Primorsk, Ust-Luga ve Novorossiysk gibi Rus limanlarından petrol taşımakta. Bu durum, Moskova’nın küresel enerji ticaretindeki rolünü artırıyor.

Fiyat Düşüşü ve Yasal Taşıma İmkanları

Batılı ülkelerin belirlediği G7 fiyat tavanı yasası çerçevesinde, eğer Rus petrolü varil başına 60 doların altındaysa, taşımak yasal hale geliyor. Bu yıl, Suudi Arabistan’ın üretim artışı ve küresel ticaret savaşının etkisiyle, Brent petrolü %14 düşerek 64 dolara, Rus Urals petrolü ise 50 dolara geriledi. Bu durum, Yunan armatörlerin Rus petrolünü taşımak için yeniden devreye girmesine olanak sağladı. Vortexa verilerine göre, 2024 yılı boyunca Yunan gemileri Rus petrolü taşımada düşük bir paya sahipken, 2025’te bu oran önemli oranda yükseldi.

ABD-Rusya Yakınlaşması ve Trump Etkisi

Yunan armatörlerin cesareti, Donald Trump’ın Ocak 2025’te göreve geri dönmesiyle başlayan ABD-Rusya yakınlaşmasından da etkileniyor. Trump yönetimiyle yapılan görüşmeler, bazı Yunan armatörlerin Rus petrolü taşımacılığına geri dönme konusunda daha güvende hissettiğini gösteriyor. Londra merkezli analist Michelle Bockmann, “Genel hava şu: İran’a hayır, ama Rusya’ya evet” diyor. Ancak Trump’ın yakın zamanda Vladimir Putin’i eleştirip yeni yaptırımlar sinyali vermesi diğer Batılı şirketlerin temkinli duruşunu sürdürmesine neden oluyor. ABD Dışişleri Bakanlığı, diplomasiye bir şans tanınacağını belirtirken, “Putin’in müzakereye açık olmaması durumunda çeşitli önlemler masada” açıklamasını yapıyor.

Gölge Filodan Yunan Tankerlerine Yöneliş

2023 sonlarında, petrol fiyatlarının 60 doların üzerine çıkmasıyla Yunan armatörler Rus petrolü ticaretini büyük ölçüde durdurmuştu. Bu boşluğu, Rusya’nın gölge filosu (eski, sahipleri belirsiz tankerler) doldurdu. Ancak 2025 yılında, gölge filonun birçok gemisinin yaptırımlar nedeniyle işlevsiz hale gelmesi, petrol tüccarlarını yeniden Yunan tankerlerine yöneltti. Öne çıkan armatörler arasında Ioannis Alafouzos ile Okeanis Eco Tankers, George Prokopiou ile Dynacom Tankers ve Andreas Martinos ile Minerva Marine yer alıyor. Alafouzos, 2023 yılından bu yana 140 kez Rus limanlarına uğramışken, Prokopiou 2025 yılı itibarıyla 6 kez Rus ham petrolü taşımış.

Yüksek Kârlar, Yüksek Riskler

Rus petrolü taşımacılığı, düşük rekabet ve yasal uyum maliyetleri nedeniyle yüksek navlun ücretleri sunuyor. Örneğin, Rus limanlarından Hindistan’a yapılan bir sefer 8 milyon dolar gelir getirebiliyor. Bu miktar, 2021 yılındaki rakamların 5 katı. Ancak tüm armatörler bu riski almaya cesaret edemiyor. George Economou’nun TMS Tankers’ı, 2022’de büyük miktarda Rus petrolü taşırken 2025’te bu ticareti yalnızca yakıt yağıyla sınırlı tutmayı tercih ediyor.

Yunanistan’ın Çelişkili Pozisyonu

Yunanistan, NATO ve AB üyesi olarak 2022 yılından beri Rusya’ya yaptırımları destekliyor. Ancak Yunan armatörler, 1953 Anayasası’ndaki bir madde sayesinde gemi gelirlerinden vergi muafiyeti ile faaliyet gösteriyor; bu da sektörü kârlı duruma getiriyor. Yunan gemileri, 2022-2024 yılları arasında Rus petrolünün %28’ini taşımış ve Moskova’nın enerji gelirlerine büyük katkı sağlamış. Bu durum, Ukrayna’nın Minerva Marine, Dynacom ve TMS Tankers gibi şirketleri yaptırım listesine almayı önermesine neden oldu.