DEPREM RİSKİ DEVAM EDİYOR

Türkiye genelinde deprem riski hızla artıyor. Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Türkiye’de “deprem üretme zamanı gelmiş” olan 30 fay tespit ettiklerini açıkladı. 1996 yılında yapılan bilimsel çalışmada 15’e yakın deprem üretmemiş fayın belirlendiğini, bu sürede bunlardan 6’sının kırıldığını belirtti.

SON ÇALIŞMALAR FAYLAR ÜZERİNDE

Kahramanmaraş merkezli 2023 depremlerinin ardından ülke genelindeki fayların durumunu incelemek amacıyla yeni bir çalışma başlattıklarını ifade eden Sözbilir, Türkiye’de 2011’den bu yana tanımlanan toplam 485 fay olduğunu ve bunlar arasında “sismik boşluk” olarak adlandırılan fay tiplerinin yer aldığını vurguladı. Bu fayların deprem üretme zamanı geldiğini ifade etti.

HER AN DEPREM BEKLENİYOR

Sözbilir, fayların üzerinde son 125 yılda meydana gelen depremlere öncelik verdiklerini, bu durumu şöyle açıkladı: “Depremler yoksa bu, fayların deprem üretmeden stres biriktirdiği anlamına geliyor. İkinci olarak, son 20 yılda Türkiye’de fayları kesip inceleme yöntemini uygulamaya başladık. ‘Paleosismoloji’ adı verilen bu yöntemle fayların geçmişte ürettikleri depremleri ortaya çıkardık ve bu verilerle fayların deprem tekrarlama aralıklarını belirledik. Fayın son depremin ardından geçen süre ile deprem tekrarlama aralığı birbirine ne kadar yakınsa, bu fayın deprem üretmesi de o kadar yakında olacak.”

FAY HATLARI HAKKINDA BİLGİLER

İstanbul’un güneyindeki Kumburgaz, Adalar ve Avcılar segmentlerinden oluşan fay hattında yıkıcı depremler beklendiğini belirten Sözbilir, Akdeniz ve Ege Denizi’nde bazı fayların yer aldığını, karada da 30’a yakın fay bulunduğunu ifade etti. Özellikle batı Anadolu’da İzmir’de Tuzla, Gökçeyazı, Balıkesir ve Eskişehir fayları bu sınıfa girmekte. Orta Anadolu’daki Tuz Gölü, Kayseri-Erciyes ve Erkilet fayları da sismik boşluk sınıfında değerlendirilmektedir. Kuzey Anadolu Fayı’nın çoğu kısmı kırılmış olmasına rağmen, Erzincan ve Bingöl bölgelerindeki Yedisu Fayı gibi parçalar hâlâ tehlike arz ediyor.

YAPILAŞMA ÜZERİNE ÖNLEMLER GEREKEN BİR KONUDUR

Sözbilir, hazırladıkları raporları belediyelere teslim ettiklerini, bu kurumların da Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile görüşmeler gerçekleştirdiğini dile getirdi. Faylar üzerindeki yapılaşmanın sınırlandırılması gerektiğini belirten Sözbilir, “Bu fayların yapılaşma açısından mekansal planlamada değerlendirilmesi lazım. ‘Fay sakınım bandı’ dediğimiz bantlarla, bu fayların üzerindeki yapılaşmanın engellenmesi gerekiyor. Eğer fayların üzerinde yapı stoku varsa, bunların fay kırıldığında yaratacağı zararlar belirlenmeli ve hasar alma yüzdesi yüksek olan binaların kentsel dönüşüm kapsamında değerlendirilmesi gerekiyor” dedi.