KRALİYET DENİZ PİYADESİ TARAFINDAN GÖNDERİLEN E-POSTA HATASI

Bir Kraliyet Deniz Piyadesi tarafından yanlışlıkla gönderilen bir e-posta, 25 bin Afgan’ın, aile fertleri ile birlikte, Taliban ile mücadelede Britanya askerlerine yardım eden kişilerin bilgilerini içeren bir listeyi ortaya çıkardı. Bu ciddi hata, insanların hayatlarını tehlikeye attığı gibi İngiltere hükümetinin de milyarlarca poundluk bir krizin içine girmesine yol açtı.

İngiltere Özel Kuvvetleri’nin merkezi olan Regent’s Park Barracks’ta görev yapan ve sığınmacı başvurularını değerlendirmeden sorumlu olan bir Kraliyet Deniz Piyadesi, Şubat 2022’de, Afganların Birleşik Krallık’ta oturum hakkı kazanması için yürütülen Afghan Relocations and Assistance Policy (ARAP) programına başvuran yaklaşık 25 bin kişinin bilgilerini içeren elektronik tabloyu, Birleşik Krallık’taki güvenilir Afgan temaslarına iki kez yanlışlıkla gönderdi. Gönderilen liste, başvuru sahiplerinin kimlikleri ve aile üyelerini içeriyordu. Bu durum, Birleşik Krallık’a sığınma başvurusunda bulunan Afganların Taliban tarafından hedef alınma riskini önemli ölçüde artırdı. İsimleri iletilen kişiler, Afganistan’da Taliban destekçileri tarafından tehdit altında kaldı.

Veri sızıntısının kamuoyuna yansımasının ardından, savunma bakanlığı 1 Eylül 2023’te yüksek mahkemeden “süper tedbir kararı” aldı. Bu karar ile hem veri ihlalinin detayları hem de tedbir kararının varlığı basına ve halka açıklanması yasaklandı. Mahkeme, söz konusu gizliliğin hayat kurtaracağı gerekçesiyle bu olağanüstü önlemi uygun buldu. Ancak, mahkeme yargıcı Mr Justice Chamberlain, bu tür gizliliklerin “sansüre yol açtığını” belirtti ve kamu harcamasının, hayatları doğrudan etkileyen bu kararların medya ve parlamentonun denetimi olmadan alındığını eleştirdi.

OLAYLARIN ZAMAN ÇİZELGESİ

Şubat 2022: Hata sonucu elektronik tablo yanlışlıkla Afgan temaslarına gönderildi.
14 Ağustos 2023: Bir Facebook kullanıcısı veritabanından bilgiler paylaşarak skandalı açığa çıkardı.
15 Ağustos 2023: Savunma Bakanı’na Taliban’ın “öldürme listesine” sahip olabileceği uyarısı yapıldı.
1 Eylül 2023: Yüksek Mahkeme süper tedbir kararı verdi.
Kasım 2023: Kabine alt komitesi, zarar görenler için 120 ile 350 milyon pound arasında bir tazminat paketi planladı.
Şubat 2024: Yargıç, hükümetin risk altındaki kişilere yardımda yetersiz kaldığını belirtti.
21 Mayıs 2024: Yargıç, süper tedbir kararının kaldırılmasını istedi ama temyiz sonucu karar devam etti.
15 Temmuz 2025: Süper tedbir kararı kaldırıldı.

MALİYET VE YENİDEN YERLEŞTİRME OPERASYONU

Hükümet, listede adı geçen 11 bin 500’den fazla Afgan’ın Birleşik Krallığa getirileceğini bildirdi; bu, kamuoyuna ve parlamentoya açıklanmadan gerçekleştirildi. Bu yeniden yerleştirme operasyonunun toplam maliyetinin 6 ila 7 milyar pound arasında olduğu tahmin ediliyor. Savunma Bakanlığı, verilerin Taliban’ın eline geçtiği ihtimalini ciddiye alarak, özel yerleştirme programları başlattı ve ihlalin kamuoyuna sızmasını önlemek için mahkemeye başvurdu.

VERİ İHLALİ İLE İLGİLİ YENİ GELİŞMELER

Hükümetin veri sızıntısını fark etmesi, Ağustos 2023’te bir Facebook kullanıcısının listeyi paylaşmasıyla oldu. Bu kişi, listenin gerçekliğini kanıtlamak için başvuru sahiplerine ait kişisel bilgileri ifşa etti. İhlalin duyulmasının ardından, İngiltere ve Pakistan’daki yetkililer Afşinler’i uyararak, kendilerini resmi hükümet yetkilisi olarak tanıtanlardan gelen mesajlara dikkat etmelerini istedi. Yetkililer, bu bilgilerin bir suç soruşturması başlatılmasını gerektirmediği kararını verdi. Ancak veri, bazı durumlarda yüksek meblağlara satıldı. Yargıç Chamberlain, kamuoyunun bilgi edinme hakkının ve parlamentonun denetiminin engellenmesinin demokrasiyi zedelediğini açıkladı. Ayrıca hükümetin harcamaları ve yerleştirme kararları hakkında “gerçek olmayan ya da eksik bir anlatım” sunduğunu vurguladı.

GÜNCEL DURUM VE ETKİLER

2025 Temmuz’unda mahkeme süper tedbir kararını kaldırdı ve böylece gazeteler ile kamuoyu yaşananların tamamını öğrenme fırsatı buldu. O tarihe kadar yaklaşık 16 bin Afgan ve yakınları güvenli şekilde İngiltere’ye taşındı. Eski bir savunma istihbarat yetkilisinin yaptığı incelemeye göre, Taliban’ın bu bilgileri kullanarak intikam planı yaptığına dair yeterli kanıt yok. Ancak bu süreç hala tartışmaların merkezinde yer alıyor.