HATA SONUCU VERİ SIZINTISI

Bir Kraliyet Deniz Piyadesi, Şubat 2022’de, Taliban ile mücadelede Britanya askerlerine destek veren yaklaşık 25 bin Afgan’nın bilgilerini içeren bir listeyi yanlışlıkla iki kez göndermesi sonucu ciddi bir veri ihlali yaşandı. Bu talihsiz durum, yalnızca insan hayatlarını tehlikeye sokmakla kalmadı, aynı zamanda İngiltere hükümetini mali açıdan büyük bir krizle karşı karşıya bıraktı. Gönderilen elektronik tablodaki bilgiler, sığınma başvurusu yapan Afganların kimliklerini ve aile üyelerini kapsıyordu, bu da Taliban’ın hedef alabileceği kişilerin riskini önemli ölçüde artırdı.

GİZLİLİK VE HUKUKİ MÜCADELE

Veri sızıntısının ardından, Savunma Bakanlığı 1 Eylül 2023’te yüksek mahkemeden bir “süper tedbir kararı” aldı. Bu karar, veri ihlalinin detaylarının ve tedbir kararının duyurulmasını engelledi. Mahkeme, gizliliğin hayat kurtarma potansiyeli olduğu gerekçesiyle bu tedbiri uygun buldu; ancak Mr Justice Chamberlain, benzer gizlilik uygulamalarının “sansüre yol açabileceğini” ve bu tür harcamaların medya ve parlamentonun denetimi olmadan yapılması konusunda eleştirilerde bulundu.

ZAMAN ÇİZELGESİ

Veri sızıntısının zaman çizelgesi incelendiğinde, Şubat 2022’de meydana gelen hata, 14 Ağustos 2023’te bir Facebook kullanıcısının veritabanından bilgileri paylaşarak skandalı gündeme getirmesiyle daha gün yüzüne çıkmış oldu. Ardından 1 Eylül 2023’te süper tedbir kararı alındı ve Kasım 2023’te hükümet, zarar görenler için tazminat paketi üzerinde çalışmaya başladı. Şubat 2024’te yargıç, hükümetin risk altında olan bireylere yeterince yardım sağlamadığını belirtti. Süper tedbir kararı 15 Temmuz 2025’te kaldırıldı.

MALİYET VE YENİDEN YERLEŞTİRME

İngiltere hükümeti, listede ismi geçen 11 bin 500’den fazla Afgan’ın ülkeye alınacağı bilgisini açıkladı. Bu yeniden yerleştirme işleminin toplam maliyetinin 6 ila 7 milyar pound arasında olabileceği tahmin ediliyor. Savunma Bakanlığı, veri ihlali sonrasında, Afganlara yönelik özel yerleştirme programları başlatarak durumu kontrol altına almaya çalıştı.

VERİ İHLALİ NASIL ORTAYA ÇIKTI?

Veri sızıntısının varlığı, Ağustos 2023’te bir Facebook kullanıcısının listeyi paylaşmasıyla anlaşıldı. Bahsi geçen kişi, verilerin doğruluğunu kanıtlamak amacıyla başvuru sahiplerine ait kişisel bilgileri de açıkladı. Sızıntının ardından yetkililer, Afganları çeşitli uyarılarla bilgilendirdi; ancak durumu düzeltmek adına atılan adımlar tartışmalara yol açtı. Yargıç Chamberlain, kamuoyunun bilgilendirilmemesi ve hükümet harcamalarının şeffaf olmamasıyla ilgili eleştirileri gündeme taşıdı.

GÜNCEL DURUM

Temmuz 2025’te süper tedbir kararının kaldırılması ile birlikte kamuoyu ve medya yaşananları daha ayrıntılı bir şekilde öğrenme imkanına kavuştu. O tarihe kadar, yaklaşık 16 bin Afgan ve aileleri güvenli şekilde İngiltere’ye taşındı. Eski bir savunma istihbarat yetkilisinin yaptığı araştırmaya göre, Taliban’ın bu bilgilerle geniş ölçekte bir intikam planı hazırladığına dair dikkate değer bir kanıt yok. Ancak, kamu kaynaklarının milyonlarca poundunun harcandığı süreç, hala tartışılmaya devam ediyor.