İran Hürmüz Boğazı’nı Kapatmayı Seçti

İRAN’DAN ISRARCI MISLAMA

İsrail’in İran nükleer tesislerine ve stratejik noktalardaki hedeflerine yönelik saldırıları, İran’ın buna karşılık misilleme yapma çabalarını artırıyor. Tel Aviv’e yönelik balistik füze saldırılarının ardından İran ordusu, Hürmüz Boğazı’nın ikinci bir duyuruya kadar tüm gemi geçişlerine kapatıldığını açıkladı. Açıklamada, “Yeni bir duyuruya kadar hiçbir gemi Hürmüz Boğazı’ndan geçemeyecek” denildi.

STRATEJİK HÜRMÜZ BOĞAZI’NIN ÖNEMİ

Hürmüz Boğazı, Basra Körfezi’ni Umman Denizi ve Hint Okyanusu’na bağlayan kritik bir geçit olarak, bölgedeki petrol ve sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ihracatının dünya pazarlarına ulaşmasında hayati bir rol oynuyor. İran’ın boğazı kapatma olasılığı, küresel petrol arzının yaklaşık yüzde 20’sini olumsuz etkileyebiliyor. JP Morgan’ın Haziran ayında yayımladığı analizde, bu durumda petrol fiyatlarının varil başına 120 ila 130 dolara kadar çıkabileceği öngörülüyor.

TARİHİ KRİZLER VE TEHDİTLER

1983’te İran Meclis Başkanı Ayetullah Rafsancani, Hürmüz Boğazı’nı kapatabileceklerini belirtirken, Aralık 2011’de dönemin Cumhurbaşkanı Ahmedinejad’ın yardımcısı, “Boğaz’ı kapatır, bir damla petrol bile gönderilmez” diyerek ciddi bir tehditte bulundu. İran Deniz Kuvvetleri ve Devrim Muhafızları, Hürmüz Boğazı’nı kapatma amaçlı tatbikatlar yaptı. ABD’den gelen sert karşılıkta, dönemin Savunma Bakanı Leon Panetta, boğazın askeri angajman için kırmızı çizgi olduğunu vurguladı.

ABD İLE GİDERMEKTE OLAN TENSİKLİKLER

ABD’nin İran petrol ihracatını sıfırlamaya yönelik adımlar atmasıyla Ruhani, “İran petrolü engellenirse diğer bölge petrolü de ihraç edilemez” diyerek yeniden kapatma tehdidinde bulundu. Devrim Muhafızları Komutanı İsmael Kevseri, “Petrol sevkiyatı engellenirse dünya için boğazın kapatılacağı” sinyalini verdi. ABD, bölgedeki askeri güç kullanarak “seyir özgürlüğü”nü koruyacağını açıkladı. Pentagon Sözcüsü Bill Urban, “Tankerlerin transitini engellemek yasa dışı” ifadelerini kullandı.

HÜRMÜZ BOĞAZI VE ALTERNATİFLERİN ZORLUĞU

Hürmüz Boğazı, dünya petrol ve LNG ticaretinin ana çıkış noktasıdır. Bu koridordan, İran, Suudi Arabistan ve BAE gibi üreticilerin %80’i geçiş yapar. 2016’da günlük ortalama 18,5 milyon varillik petrol buradan sevk edildiği belirtiliyor. Alternatif yolların ise sağlanan kapasiteyi tam olarak karşılayamadığı ifade ediliyor.

KAPATMA GİRİŞİMLERİ VE ZORLUKLARI

2009’da yapılan bir analiz, İran’ın mayınlama veya abluka ile Hürmüz’ü kapatmasının karmaşık bir süreç olacağını ortaya koyuyor. Sığ sular nedeniyle denizaltı operasyonlarının zor olması, yüksek görünürlükteki füzelerin tespiti gibi sebepler, ciddi teknik ve taktik engellerle karşılaşmasına neden oluyor. ABD’nin gerekirse burayı yeniden kontrol altına almak için her türlü askeri tedbiri alacağı da vurgulanıyor.