HÜKÜMET VE KİLİSE ARASINDAKİ TANSİYON ARTIYOR

Ermenistan’da hükümet ile Ermeni Apostolik Kilisesi arasındaki gerilim, son dönemde yaşanan olaylarla birlikte adeta zirveye çıktı. Başbakan Nikol Paşinyan, kilisenin kendisini “sünnetli” olmakla suçlayan açıklamalarına sert bir yanıt verirken, Başpiskopos Bagrat Galstanyan liderliğindeki bir darbe girişiminin engellendiğini de duyurdu. Ülkedeki siyasi ve dini dinamikler, bu gelişmelerle birlikte uluslararası kamuoyunun dikkatini çekiyor.

ERMENİ KİLİSESİ’NDEN AĞIR SUÇLAMALAR

Ermeni Apostolik Kilisesi’nin sözcüsü Zareh Aşuryan, Paşinyan’ı “sünnetli” olmakla itham ederek onun “gerçek bir Hristiyan olmadığını” ima etti. Bu ağır suçlama, Ermenistan’da din ve devlet ilişkilerinin hassasiyetini bir kez daha gündeme getirdi. Paşinyan, bu suçlamaya, Kilise lideri Katolikos II. Garegin’in bekarlık yeminini bozarak çocuk sahibi olduğunu iddia ederek yanıt verdi. Paşinyan’ın, Aşuryan’a hitapla “Sünnetli olduğum iddiasını kanıtlamaya hazırım” şeklindeki ifadesi, tartışmayı daha da kişisel bir hale getirdi.

DARBE GİRİŞİMİ İDDİALARI VE TUTUKLAMALAR

25 Haziran’da Paşinyan, Telegram hesabından yaptığı paylaşımda, “kriminal-oligarşik ruhban sınıfı” tarafından planlanan bir darbe girişiminin güvenlik güçleri tarafından engellendiğini bildirdi. Ermenistan Soruşturma Komitesi, Başpiskopos Bagrat Galstanyan liderliğindeki grubun, Kasım 2024’ten beri hükümeti devirmek için çalışmalar yürüttüğünü duyurdu. Aralarında Galstanyan’ın da bulunduğu 14 kişi tutuklandı ve yapılan ev aramalarında silahlar ile sabotaj planlarına yönelik ses kayıtları ele geçirildi. Yetkililer, Galstanyan ve destekçilerinin, eski asker ve polislerden oluşan yaklaşık bin kişilik bir grubu organize ettiğini öne sürdü.

KİLİSE VE SOSYAL ETKİSİ

Ermeni Apostolik Kilisesi, ülke içerisinde anayasal olarak özel bir konuma sahip ve toplum üzerinde geniş bir etkiye sahip. Ancak kilise, 2020’deki Karabağ yenilgisi sonrasında Paşinyan’a yönelik eleştirilerini artırdı. Katolikos II. Garegin, bu yenilginin ardından Paşinyan’ın istifasını talep ederken, Başpiskopos Galstanyan liderliğindeki “Kutsal Mücadele” hareketi, Azerbaycan’a verilen toprak tavizlerine karşı büyük protestolar düzenledi. Bu hareket, Paşinyan’ı devirmeyi hedefleyen bir muhalefet platformuna dönüşmeye başladı. Ayrıca, geçen hafta kilisenin önemli bağışçılarından biri olan Rus-Ermeni iş insanı Samvel Karapetyan’ın darbe girişimi suçlamasıyla tutuklanması, durumu daha da kızıştırdı.

RUSYA’DAN TEMKİNLİ CEVAP

Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Ermenistan’daki gelişmelerin “Erivan’ın iç meselesi” olduğunu ifade ederken, hukukun üstünlüğüne vurgu yaptı. Peskov, bu krizin Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki barış müzakerelerini etkilememesi gerektiğini belirtti. Ermenistan’ın son yıllardaki Batı’ya yakınlaşma stratejisi, Rusya ile arasındaki ilişkilerde gerginlik oluşturmuş durumda.

PAŞİNYAN-KİLİSE ÇATIŞMASININ KÖKENLERİ

Paşinyan ile kilise arasındaki çekişme, sadece son gelişmelerle sınırlı değil. 2020 Karabağ yenilgisi, Azerbaycan’a devredilen topraklar ve Paşinyan’ın Türkiye ile normalleşme çabaları, kilisenin muhalefetini tetikleyen faktörler arasında yer alıyor. Paşinyan’ın, kiliseyi “depo” şeklinde nitelendirmesi ve Katolikos II. Garegin’in kişisel yaşamına yönelik eleştirileri, dini otoritelerle olan ilişkilerin kopma noktasına gelmesine neden oldu. Galstanyan’ın avukatı Ruben Melikyan ise tutuklamaları “siyasi bir soruşturma” olarak değerlendirdi ve kınadı. Kilise, yürütülen operasyonların güvenilir olmadığını ve hükümetin kolluk kuvvetlerini yönlendirdiğini savunuyor.

ERMENİSTAN’IN GELECEĞİ BELİRSİZLİK İÇİNDE

Paşinyan’ın karşı karşıya olduğu bu kriz, hem iç politikada hem de dış ilişkilerde Ermenistan’ın istikrarını tehdit ediyor. Kilisenin güçlü yaptığı toplumsal etki ve muhalefetin artan baskısı, Paşinyan’ın liderliğini zorlu bir teste tabi tutuyor. Ayrıca, Azerbaycan ile yürütülen barış müzakerelerinin kritik bir aşamada olduğu düşünülünce, bu iç krizin bölgesel etkileri de dikkatle izleniyor.