TRUMP’IN İKİNCİ DÖNEMİ OLUMSUZ BAŞLANGICI

ABD Başkanı Donald Trump’ın 20 Ocak 2025’te başlayan ikinci başkanlık döneminin ilk 100 günü, finansal piyasalarda beklenmedik bir sarsıntıya neden oldu. S&P 500, yüzde 9’luk düşüşle 6,5 trilyon dolardan fazla piyasa değerini kaybetti; bu, 1974’ten bu yana bir başkanlık döneminin en kötü açılışı oldu. Trump’ın 2 Nisan 2025’te açıkladığı kapsamlı tarifeler, sadece hisse senetlerini değil, ABD tahvilleri ve doları da etkileyerek küresel finansal düzen için belirsizlik yarattı. Stagflasyon ve durgunluk kaygısıyla güvenli liman arayan yatırımcılar, Trump’ın politikalarının piyasalarda tarihi bir çöküşe yol açtığını gözlemledi.

PİYASALARDA TARIHİ ÇÖKÜŞ

Trump’ın 2 Nisan 2025’te duyurduğu yüzde 10’luk küresel tarifeler ile Çin, Vietnam, Japonya gibi ülkelere uygulanan yüzde 34-46’lık ek vergiler, piyasalarda şok etkisi yarattı. S&P 500, sadece iki günde yüzde 10’dan fazla düşüş yaşayarak Mart 2020 pandemi çöküşü ve 2008 finansal krizinin kayıplarıyla karşılaştırılabilir bir durumla karşılaştı. Bu iki günlük kayıp, S&P 500 şirketlerinin piyasa değerinden 5 trilyon dolar silerken, dört gün sonunda toplam kayıp 5,83 trilyon dolara ulaştı. Nasdaq Composite ve Russell 2000 endeksleri, tarifelerin yürürlüğe girmesine bir hafta kala ayı piyasasına girerken, S&P 500, 8 Nisan 2025’te Şubat zirvesinden yüzde 18,9 düşüşle kapandı. Apple’ın piyasa değeri 311 milyar dolar azaldı ve Nvidia, Tesla ile Nike gibi büyük şirketler yüzde 7-14 kayıplar yaşadı. JPMorgan, küresel durgunluk olasılığını yüzde 60’a çıkarma yoluna gitti.

TRUMP’IN TARAFLARI VE BEKLENMEYEN SONUÇLAR

Trump, görevine güçlü bir ekonomi ve rekor kıran bir borsa ile başlamıştı. 19 Şubat 2025’te Miami’deki konuşmasında, “Donald J. Trump liderliğindeki Amerika’dan daha iyi bir yer yok,” diyerek ekonomik refah sözü verdi. Yatırımcılar, yapay zeka potansiyeli ve büyüme odaklı politikalarla heyecan içindeydi. Ancak Mart ayında Meksika ve Kanada’ya yönelik yüzde 25 tarife açıklaması, piyasalarda ilk sorunları işaret ederken, 2 Nisan’daki küresel tarifeler adeta bir kriz yarattı. Cambridge Üniversitesi Queens’ College Başkanı Mohamed El-Erian, “Pandemi gibi dışsal bir şok olmadan bu kadar hızlı bir satış, dikkat çekici bir paradigma değişikliği,” dedi. Ekonomistler, tarifelerin enflasyonu artırarak tüketicilere ve şirketlere yük getirebileceğini, bunun da stagflasyon riskini artırabileceğini belirtti. Goldman Sachs, tarifelerin S&P 500 kârlarını yüzde 2-3 oranında düşüreceğini öngördü.

TAHVİL VE DOLARDAKİ KRİZ

Kriz dönemlerinde genelde ABD tahvilleri ve dolar, güvenli liman olarak değer kazanırken, tarifelerin açıklanmasından birkaç gün önce 30 yıllık ABD tahvillerinin getirisi, yüzde 4,3’ten yüzde 5’in üstüne fırladı. Dolar endeksi (DXY), Trump’ın ilk 100 gününde yüzde 9 düşerek tarihin en kötü başlangıçlarından birine imza attı. Wall Street, bu durumu algoritmik satışlar ve yatırımcıların ABD varlıklarına olan ilgisinin azalması olarak değerlendirdi. BNP Paribas ekonomisti James Egelhof, “ABD’nin rezerv para birimi konumu ve tahvillerin güvenli liman rolü sorgulanmaya başlandı,” dedi. Ayrıca, Oxford Economics, yabancı yatırımcıların Mart ayından itibaren 60 milyar dolarlık ABD hissesi sattığını duyurdu.

PİYASADA YENİ GELİŞMELER

Piyasalardaki çöküş, Trump’ı 9 Nisan 2025’te Çin hariç tüm ülkeler için tarifeleri 90 gün ertelemeye mecbur bıraktı. Bu gelişme sonrası S&P 500, haberle birlikte yüzde 9,5 sıçrayarak 2008’den bu yana en iyi gününü yaşadı. Dow Jones yaklaşık 3.000 puan arttı, Nasdaq ise yüzde 12,2 kazanç sağladı. Fakat bu yükseliş, kalıcı bir toparlanmayı değil, geçici bir rahatlama olarak değerlendirildi. Tallbacken Capital’den Michael Purves, “Çok istikrarsız bir tablo var,” diyerek devam eden belirsizliğe dikkat çekti.

KÜRESEL PİYASALARDAKİ ETKİLER

Trump’ın tarifeleri, yalnızca ABD’de değil, dünya genelindeki piyasaları da vurdu. Çin, ABD mallarına yüzde 34 ek tarife ile karşılık verirken, Avrupa Birliği de önlemler alacağını açıkladı. FTSE 100, yüzde 4,9 oranında düşüp beş yılın en kötü gününü yaşarken, Nikkei 225 yüzde 2,77 kayıp verdi. Brent petrol fiyatları yüzde 6,5 düşerek varil başına 65,58 dolara geriledi. Uluslararası Para Fonu (IMF), Trump’ın ticaret savaşının küresel büyümeye tehdit oluşturduğunu belirtirken, JP Morgan, tarifelerin ABD büyümesini 2 puan düşüreceğini belirtti. Goldman Sachs, uzun vadede ekonomik zarar riskine dikkat çekti.

YATIRIMCILARIN TEPKİLERİ

Bu belirsizlik ortamında yatırımcılar, portföylerini koruma amacıyla güvenli limanlara yöneldi. Japon yeni ve İsviçre frangı, dolar karşısında değer kazanırken, altın fiyatları rekor seviyelere yaklaşma eğiliminde. Lazard CEO’su Evan Russo, portföylerde ABD dışı varlıklara geçiş trendinin arttığını açıkladı.