HEKİMLER ÜZERİNDE YAPILAN ANALİZLER

Hazine ve Maliye Bakanlığı, yapay zeka destekli bir sistem aracılığıyla özel muayenehanesi bulunan 28 bin 931 doktoru taradı ve bu doktorlardan gönüllü uyum gösterenler toplamda 2,1 milyar liralık matrah artışı gerçekleştirdi. Gönüllü uyuma katılmayan doktorlar hakkında ise inceleme süreçleri başlatılacak.

ÖZEL MUAYENEHANELER MERCEK ALTINDA

Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından yürütülen analiz çalışması, serbest meslek grubunda yüksek potansiyele sahip olan doktorlar üzerine yoğunlaştı. Bu kapsamda, özel muayenehaneleri olan 28 bin 931 doktor için “Doktorluk Faaliyetinde Bulunan Serbest Meslek Erbaplarına İlişkin Analiz Çalışması” yapıldı.

CEZA YERİNE GÖNÜLLÜ UYUM YAKLAŞIMI

Gerçekleştirilen çalışmada, yapay zeka ve makine öğrenmesi algoritmaları kullanıldı; çok değişkenli veri kümeleri ile risk senaryoları geliştirildi. Yapay zeka destekli senaryolarla mükelleflerin risk düzeyleri değerlendirildi ve sonuç olarak 3 bin 663 doktor “yüksek riskli” olarak kategorize edildi. Ancak bu gruptaki doktorlar hakkında doğrudan cezai işlem uygulanmadı; bunun yerine önleyici denetim ve gönüllü uyum süreci tercih edildi. Doktorlara, vergi mevzuatı ile ilgili bilgilendirmeler yapıldı ve riskli gruptaki mükellefler, pişmanlıkla beyanda bulunmaları için davet edildi.

PİŞMANLIK HÜKÜMLERİNDEN YARARLANMA

Uygulamanın sonuçları doğrultusunda, riskli doktorlardan 1701’i pişmanlık hükümlerinden yararlanarak gelir vergisi beyannamesi verdi. Bildirilen matrah toplamı 1,7 milyar lira olarak kaydedildi. Yapılan hesaplamalara göre, beyan edilen tutar öncesine nazaran mükellef başına ortalama 5 kat artış gösterdi. Aralık 2023 dönemine ilişkin KDV beyannameleri üzerinden yapılan çalışmalarda, kanuni süre içinde yapılan beyanlar yaklaşık 9 milyon lira düzeyindeyken, 2025 yılı içinde verilen düzeltme beyannameleriyle bu tutar 358 milyon lira seviyesine ulaştı. Bu veriler, ilk beyanların önemli ölçüde eksik olduğunu gösteriyor ancak önleyici denetim ve bilgilendirme sürecinin ardından düzeltmelerin miktarının arttığı görülüyor.

İNCELEME SÜREÇLERİ BAŞLATILACAK

Gönüllü uyum sürecine katılmayan veya beyanları kabul edilmeyen doktorlar için ise takdire sevk veya vergi incelemesi süreçleri başlatılacak. Bu aşamada doktorların mali bilgileri yanı sıra, giderlerinin de vergi mevzuatına uygun olup olmadığı belirlenerek incelenecek. Sağlık Bakanlığı’nın ilgili birimlerinden doktorların muayene ve ameliyat bilgileri de talep edilecek.

MODELİN YAYGINLAŞTIRILMASI HEDEFLENİYOR

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, gönüllü uyumun vergi sistemindeki önemine dikkat çekerek, “Kayıt dışılıkla mücadelemizi sadece ceza ve yaptırımlarla değil, aynı zamanda mükelleflerimizi bilgilendirerek, yönlendirerek sürdürüyoruz. Bu çalışmayla gördük ki, önleyici denetim modeli sayesinde milyonlarca liralık gelir gönüllü olarak beyan edildi. Bu, hem gelir artışı hem de vergi adaletine güvenin bir göstergesidir,” dedi. Gönüllü uyumun sürdürülebilir kamu maliyesi için vazgeçilmez olduğunu vurgulayan Şimşek, “Vergi sistemimize güvenen, zamanında ve doğru beyanda bulunan tüm mükelleflerimize teşekkür ediyoruz. Bu modeli yaygınlaştırarak kayıt dışılıkla mücadelemizi kararlılıkla sürdüreceğiz.” ifadelerini kullandı.