TÜBİTAK 2204-A çerçevesinde yürütülen projede, Fadime ile Efe Kadir türküsünün gerçek hikâyesi ve ilk sözleri, birincil kaynaklardan toplanan verilerle yeniden derlendi. Araştırmanın amacı, halk kültürünün önemli bileşenlerinden biri olan türkülerde yaşanan söz ve anlam değişimlerini ortaya koymak olarak belirlendi. Bu bağlamda, “Al Fadimem” türküsünün kahramanları Kadir Kilci ve Fadime Bostan ile aynı dönemde yaşamış olan akraba ve komşularla gerçekleştirilen görüşmeler, çalışmanın temel dayanağını oluşturdu.

TÜRKÜDEKİ GERÇEK HİKAYE

Görüşmelerden elde edilen bilgilere göre, Efe Kadir’in yoksulluk nedeniyle düğün yapma imkânı yoktu. Bu nedenle Fadime’yi kaçırmaya karar vermişti. Fadime de kendi iradesiyle kaçmaya razı oldu. Ancak, Fadime’nin yaşı, resmi kayıtlarda küçük görünmesine karşın, aslında yaşı büyük olduğu için dikkat çekiyor. Ailesinin şikâyeti üzerine Efe Kadir tutuklandı ve cezaevine girdi. Fadime ise ailesi tarafından başka biriyle evlendirildi. Ayrılık, Efe Kadir’in cezaevinde yaktığı türkülerle duyguya dönüştü; “Al Fadimem” de bu türkülerden biriydi.

SES KAYITLARIYLA YENİ BULGULAR

Araştırmadan elde edilen en dikkat çekici bulgulardan biri, Efe Kadir’in kendi sesinin kaydedildiği bir kasetin bulunması oldu. 1985 yılında Belçika’da yaşayan oğlu Hasan Kilci’nin isteği üzerine kaydedilen bu ses kaydında, Efe Kadir’in türkünün dört kıtasını seslendirdiği kaydedildi. Kayıt, Ali Kalkan, Veli Kilci ve aile bireyleri tarafından iyi bir şekilde muhafaza ediliyordu. Bu projede, bu ses kaydı, türkünün ilk sözlerine ulaşmada önemli bir kaynak olarak kullanıldı. Saha çalışmaları neticesinde, günümüzde bilinen sözlerden farklı olarak, türkünün daha önce hiç kayıt altına alınmamış kıtaları derlendi. Böylece “Al Fadimem” türküsünün kuşaktan kuşağa aktarılırken yaşadığı değişim, somut veri destekli olarak belgelenmiş oldu.