12 EYLÜL DARBESİNİN İZLERİ SİLİNİYOR

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 23 Ekim 2023’te Diyarbakır’da düzenlenen toplu açılış töreninde, 12 Eylül darbesi sonrası askeri cezaevi olarak kullanılan Diyarbakır E Tipi Cezaevi’nin müzeye dönüşeceğini açıkladı. Erdoğan, “Son ziyaretimde Diyarbakır Cezaevi’ni boşaltma ve kültür merkezi yapma sözü vermiştim. Sözümüzü tuttuk. Adalet Bakanlığımız cezaevini tamamen boşalttı. Kültür ve Turizm Bakanlığımız restorasyon projelerini hazırladı. İçinde müze, kütüphane, kültür ve sanat birimlerinin yer alacağı bu eserin Diyarbakır’ımıza hayırlı olmasını diliyorum.” dedi.

CEZAEVİNDE DEĞİŞİM BAŞLADI

Açıklamalardan sonra cezaevinde bulunan 270 tutuklu ve 170 personel, kentteki diğer cezaevine nakledildi. Dönemin Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, cezaevinin kapısına kilit vurup anahtarı Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’a teslim etti. Cezaevi, 27 Ekim’de çevresindeki terör olaylarına karşı önlem olarak kurulmuş beton bloklardan arındırıldı. Anı ve Etnografya Müzesi olarak hizmet vermek için Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından Diyarbakır Müze Müdürlüğü’ne devredildi. Bazı yapıların yıkımı için karar alındı, bazıları ise güçlendiriliyor.

RESTORASYON ÇALIŞMALARI BAŞLADI

Toplam alanı 49 bin 204 metrekare olan yapının kapalı alanı ise 16 bin 462 metrekare olarak planlandı. Cezaevine yıllar içinde eklenen askeri gazino ve lojmanlar yıkıldı. 2023 yılında lazer tarama yöntemiyle belgelenen yapının 1980 sonrası eklenen koğuş ve hücreleri de yıkılıyor. Restorasyona dair çalışmalar, Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü tarafından başlatıldı. Cezaevinin 1980 yılındaki haline dönmesi amacıyla 2 etaplık bir süreç yürütülüyor.

ÇALIŞMALAR HIZLA DEVAM EDİYOR

Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürü Cemil Koç, çalışmalara ilişkin yaptığı açıklamada şu bilgileri verdi: “Cezaevinin müzeye dönüştürülmesi, Sayın Cumhurbaşkanımızın talimatlarıyla 2022 yılında başlatıldı. 24 Ekim 2022’de cezaevi tabelası indirildi. Restorasyon süreci, yapının tescillenmesiyle başladı. Cezaevi 5 bloktan oluşuyor ve çok amaçlı salonu da kayıtlara geçti. 2023-2024 arasında projelendirme sürecini tamamlamış olacağız. Bu süreçte yapıya sonradan eklenen kısımlar yıkıldı, güçlendirme projeleri güncelleniyor ve kaba sıva işlerine devam ediliyor. Bakanlık, müze kompozit setinin içeriği için danışma kurulu oluşturdu. 1980-1984 yıllarında burada kalan tanıklarla istişareler gerçekleştiriliyor.”

MÜZENİN TAMAMLANMASI HEDEFLENİYOR

İlk etabın 15 Ağustos’ta tamamlanacağını belirten Koç, ikinci etapta teşhir-tanzim, çevre düzenleme ve peyzaj çalışmalarının yapılacağını ifade etti. “İkinci etapta çok amaçlı salonun restorasyonu, cezaevi ana binasının mekanik ve elektrik tesisat imalatları tamamlanacak. Kültür Yolu Festivali’nin düzenleneceği Ekim 2026’ya kadar müzenin tamamlanması hedefleniyor.” diye konuştu.