TRUMP’IN AÇIKLAMASIYLA YAPTIRIMLAR KALKIYOR

Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald Trump, Ortadoğu turu sırasında bulunduğu Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da Suriye’ye yönelik yaptırımları kaldıracaklarını duyurmuştu. Trump, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yaptığı telefon görüşmesini hatırlatarak, “Türkiye’nin lideri Erdoğan’ın geçtiğimiz günlerde benzer talebi oldu. Orta Doğu’daki diğer saygın arkadaşlarım da bunu söyledi. Suriye’deki yaptırımları kaldıracağız.” şeklinde konuşmuştu. ABD Hazine Bakanlığı, Trump’ın bildirdiği yaptırımların kaldırılmasına yönelik plan çerçevesinde Suriye’ye yönelik Genel Lisans 25’i (GL 25) yürürlüğe koydu. Hazine Bakanlığı Yabancı Varlıklar Kontrol Ofisi (OFAC) tarafından açıklanan lisans, Suriye Yaptırımları Yönetmeliği kapsamındaki yasaklı işlemleri önemli ölçüde serbest bırakarak, ülkeye yönelik yaptırımları pratikte kaldırmış oldu.

YATIRIMLARIN ÖNÜNÜ AÇAN MUAFİYET

GL 25’in yürürlüğe girmesiyle birlikte ABD Dışişleri Bakanlığı, 2020’de yürürlüğe giren Sezar Suriye Sivil Koruma Yasası’na dair bir muafiyet yayımladı. Bu muafiyet, ABD’nin müttefikleri ve bölge ülkeleri için Suriye ile yeni işbirlikleri geliştirme fırsatları sunmayı hedefliyor. Yeni düzenlemeyle, Suriye ekonomisinin tüm alanlarındaki faaliyetler serbest bırakılırken, ülkeye yeni yatırımların önü açıldı. Ayrıca, Suriye’ye finansal ve teknik hizmetlerin sağlanması, petrol işlemleri ve Suriye’nin yeni hükümetiyle ticari ilişkiler konusunda izin verildi.

RUSYA VE İRAN’A YENİ KISITLAMALAR

GL 25, Beşar Esad rejimi ile insan hakları ihlalleriyle bağlantılı kişi ve gruplara herhangi bir muafiyet tanımazken, Rusya, İran ve Kuzey Kore gibi Esad rejiminin daha önceki destekçilerine yönelik işlemler bu lisansın kapsamı dışında kalıyor. Hazine Bakanlığı, GL 25’in ABD’nin dış politika hedefleri doğrultusunda Suriye’nin finans ekosisteminin, altyapısının ve genel ekonomik yapısının yeniden inşasını amaçladığını ifade etti. Ayrıca, Mali Suçları Uygulama Ağı (FinCEN) tarafından Suriye Ticaret Bankası için ABD finans kuruluşlarına muhabir hesap açma izni verildi.

SURİYE HALKINA YENİ BİR FIRSAT

Hazine Bakanlığı’nın açıklamalarında, Esad rejiminin halkına uyguladığı şiddetin ve terör desteklerinin sona erdiği belirtilerek, “Suriye halkı için yeni bir sayfa açılıyor.” denildi. Açıklamada, ABD’nin Suriye’nin dini ve etnik azınlıklarını koruyan, terör gruplarına karşı duran, istikrarlı ve birleşik bir ülke olmasını desteklediği vurgulandı. ABD yönetimi, bu süreçte sahadaki gelişmeleri ve yeni hükümetin verdiği tepkileri dikkatle takip edeceğini belirtti.

AMERİKA’NIN YAPTIRIMLARI TARİHİ BAĞLANTILAR

ABD’nin Suriye’ye yönelik yaptırımları, Aralık 1979’da ülkenin “teröre destek veren devlet” olarak tanınmasıyla başladı. Bu gelişme, savunma ihracatı ve satış yasağını, sivil ve askeri ürünler için ihracat kontrollerini ve finansal kısıtlamaları beraberinde getirmişti. 2011’de iç savaşın başlamasıyla, yaptırımlar daha da genişleyerek Esed rejimine gelir sağlayan enerji ve finans sektörlerine yönelik yasakları içerdi. Aralık 2019’da Trump tarafından imzalanan “Sezar Suriye Sivil Koruma Yasası” ile bu yaptırımlar daha da artırıldı. Bu yasa ile Esed rejimi ve yabancı kişiler hedef alınarak, rejimin dünya sisteminden dışlanması amaçlandı. Hükümete uygulanan yaptırımlar, Suriye Merkez Bankası’nı da kapsıyordu.

AB’DEN DE YAPTIRIMLARIN KALDIRILMASI

Son yaptırımlara ilişkin karar, Brüksel’de gerçekleştirilen AB Dışişleri Bakanları toplantısında alındı. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, Suriye’ye yönelik ekonomik yaptırımların kaldırılmasına karar verildiğini duyurdu. “Bugün Suriye’ye uyguladığımız ekonomik yaptırımları kaldırma kararı aldık.” diyen Kallas, “Suriye halkının yeni, kapsayıcı ve barışçıl bir Suriye inşa etmesine yardım etmek istiyoruz.” şeklinde ifade etti. Yeni adımlar ile birlikte AB, üye ülkelerinin Suriye’nin savunma ve içişleri bakanlıkları ile işbirlikleri için fon sağlamalarına izin vermekle birlikte, Suriye Merkez Bankası’na yönelik yaptırımların kaldırılmasını ve bankanın fonlarının serbest bırakılarak uluslararası faaliyetlerine dönmesini de hedefliyor.