YÜKSEK ENFLASYONUN ETKİLERİ

Son yıllarda yüksek enflasyonun etkisiyle Türkiye’de kırmızı et fiyatları hızla yükseliyor. Buna karşılık, daha erişilebilir kalan tavuk ve balık, sofralarda başlıca protein kaynağı haline geldi. TÜİK’in madde fiyat endeksi verileri, 2021 sonrası kuzu eti fiyatlarının %660,6, dana etinin ise %616,7 oranında arttığını gösteriyor. Tavuk etindeki fiyat artışı %241,9’da kalırken, balık fiyatlarındaki artış %359 oldu. Bu durum, tüketici tercihlerinde belirgin bir değişiklik yaratıyor.

TÜFE VERİLERİ VE FİYAT ARTILARI

Ekonomim’den İbrahim Ekinci’nin haberine göre enflasyonun zirve noktası olarak görülen Aralık 2021’de TÜFE günlük bazda %13,58 artışla %36,08’e fırladı. O tarihten bu yana özellikle kuzu ve dana eti gibi kırmızı et türleri ile şarküteri ürünlerinin fiyatları, tavuk ve balığa kıyasla çok daha yüksek oranlarda arttı. Kuzu ve dana eti fiyatları, tavuk etinin iki katından fazla, balığın ise neredeyse iki katı oranında yükseldi. TÜFE, 2003=100 bazlı endekse göre Aralık 2021’de 686,95 seviyesindeyken, Haziran 2025’te 3.132,17 puana ulaştı. Aynı dönemde tavuk eti endeksi %241,9 artışla 968,13’ten 3.310,35’e çıkıyor. Bu, tavuk etindeki artışın genel enflasyonun yaklaşık 114 puan gerisinde kaldığını gösteriyor. Balık fiyat endeksi ise TÜFE’nin yalnızca 3,5 puan üzerinde artarak enflasyona paralel bir seyir izliyor.

KIRMIZI ET TÜKETİMİ AZALIYOR

Kırmızı etteki ciddi fiyat artışları, tüketimi de etkiliyor. TÜİK verilerine göre, kişi başına kırmızı et tüketimi 2021’de 22,89 kg iken, 2024’te 16,6 kg’a düştü. Aynı dönemde tavuk ve balık tüketiminde ise artış gözlemleniyor. Türkiye’de kişi başına tavuk tüketimi 2005 yılında 13,59 kg seviyesindeyken, 2010’da 18,45 kg’a yükseldi. 2021 yılındaki tavuk tüketimi 21,19 kg olarak kaydedilirken, 2024 itibariyle bu miktar 24,6 kg’a ulaşarak %16,1 oranında artış gösteriyor. Balık tüketiminde ise artış daha belirgin. 2021’de kişi başına balık tüketimi 6,5 kg iken, 2023’te bu rakam 7,2 kg’a, 2024 tahminlerine göre ise yaklaşık 9 kg’a çıkıyor. Bu, balık tüketiminde %38’lik bir artışı ifade ediyor.

KIRMIZI ET ÜRETİMİ DÜŞÜYOR

Kırmızı et arzında belirgin bir gerileme yaşanıyor. TÜİK’in 2024 verilerine göre toplam kırmızı et üretimi %11,7 azalarak 2 milyon 105 bin 895 tona düşüyor. Bu üretimin 1 milyon 483 bin tonu sığır etinden, 509 bin tonu koyun etinden, 99 bin 500 tonu keçi etinden ve yaklaşık 14 bin tonu manda etinden oluşuyor.