DÜNYADA E-SİGARA KULLANIMINDAKİ HIZLI ARTIŞ
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) yayınladığı son rapor, elektronik sigara kullanımının çocuklar ve gençler arasında alarm verici bir hızla yayıldığını gösteriyor. Raporda, DSÖ’nün etki alanındaki tüm bölgelerde 13-15 yaş aralığındaki çocukların, yetişkinlerden daha fazla e-sigara tükettiği bilgisi yer alıyor. Türkiye’de ise durum daha da ürkütücü; yasak olmasına rağmen e-sigaralar, cep telefonu haritalar uygulamaları aracılığıyla çocuklara ulaştırılabiliyor. Uzmanlar, sosyal medyada influencer’ların gençleri bu zararlı alışkanlığa yönlendirdiğini ifade ediyor.
ÇOCUKLARIN HEDEF ALINDIĞI ARAŞTIRMALAR
DSÖ’nün raporu, e-sigaraların serbest bırakıldığı ülkelerde çocuk ve gençlerdeki kullanım oranlarının arttığını vurguluyor. 13-15 yaş grubunun, yetişkinlere göre daha fazla e-sigara tükettiği belirtiliyor. Uzmanlar, bu ürünlerin cazip renkli tasarımları, aromalı likitleri ve sosyal medyadaki yoğun reklamlarının gençler üzerinde büyük etkisi olduğunu ifade ediyor. Elektronik sigaraların, akciğer hastalıkları ve kanser gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olduğu da raporda yer alan dikkat çekici bir nokta.
Türk Toraks Derneği’nin 28. Yıllık Kongresi’nde yapılan bir çalışmada, Türkiye’de e-sigara endüstrisinin çocukları hedef alan sinsi pazarlama yöntemleri ortaya kondu. Türk Toraks Derneği Tütün Kontrolü Çalışma Grubu Üyesi Prof. Dr. Elif Dağlı, e-sigaraların yasal olmamasına rağmen akıl almaz yollarla satıldığını belirtiyor. Araştırmaya göre, 121 işletme haritalar üzerinden e-sigara satışı yapıyor; 55’i 24 saat hizmet sunuyor, 36’sı ise arabaya teslimat yapabiliyor.
Prof. Dr. Dağlı, “E-sigaralar, çocuklarda zatürreye yol açabiliyor, hücre DNA’sına zarar veriyor ve kanser yapıcı maddeler içeriyor. Bu ürünlerin müşterileri ise büyük oranda çocuklar” diyerek tehlikenin boyutlarına dikkat çekiyor. Ayrıca, araştırma Türkiye’deki e-sigara satış sitelerinin 2017’deki 76’dan 217’ye çıkarak, “puff bar” adı verilen yüksek nikotinli ürünlerin 21 bin satış noktasında bulunduğunu ortaya koydu.
SAĞLIKSIZ SATIŞ STRATEJİLERİ
Prof. Dr. Dağlı, satış noktalarında ürünlerin çocukların göz hizasında sergilendiğini ve bunun yasalarla çeliştiğini belirtiyor. “Ne kadar kanunsuz madde varsa satışa sunuluyor. İçinde esrar olma ihtimali bulunan ürünler bile çocuklara pazarlanıyor,” diyen Dağlı, durumun her geçen yıl daha kötüleştiğini ifade ediyor. Yasal düzenlemelere rağmen, satış noktalarının çocukları hedef alması, ciddi bir denetim eksikliğini gözler önüne seriyor.
INFLUENCER’LARIN ETKİSİ VE YANLIŞ BİLGİLER
Türk Toraks Derneği Çocuk Göğüs Hastalıkları Çalışma Grubu Üyesi Prof. Dr. Saniye Girit, sosyal medyanın e-sigara kullanımını artırdığını söylüyor. 500 çocukla yapılan bir araştırmada, çocukların %67’sinin evlerinde en az bir aile ferdinin sigara kullandığı ve %20’sinin bir dönem paket sigara tükettiği ortaya çıkıyor. Çocukların e-sigaraya yönelmelerinin sebeplerinden bazıları aroma çekiciliği, arkadaş etkisi ve sosyal medyadaki influencer’lar olarak öne çıkıyor. Prof. Dr. Girit, “Çocukların %80’i e-sigaranın zararları hakkında bilgi sahibi değil. Sosyal medyada e-sigaranın daha az zararlı veya sigarayı bırakmak için yardımcı olduğu gibi yanlış bilgiler dolaşıyor. Influencer’lar bu ürünlerin tanıtımını yaparak çocukları aldatıyor” diyor. Araştırma, gençlerin sosyal medya üzerinden yapılan reklamlardan etkilenerek e-sigaraya yöneldiğini ve kullanım yaşının günden güne düştüğünü ortaya koyuyor.
Uzmanlar, e-sigara satışlarının denetlenmesinin arttırılmasını ve sosyal medya reklamlarına sınırlama getirimesini talep ediyor. Türkiye’de yasal olmayan ürünlerin, özellikle çocuklara yönelik pazarlama stratejileriyle satılması, hem sağlık hem de hukuk açısından ciddi bir tehdit oluşturuyor. DSÖ ve Türk Toraks Derneği, hükümetleri ve teknoloji şirketlerini bu konuda daha fazla sorumluluk almaya davet ediyor.
then "Add to Home Screen"