İNGİLTERE’DEN KARA DELİK BOMBA İNŞASINA İLERİ ADIM

Southampton Üniversitesi’nden fizikçiler, laboratuvar ortamında kara delik bombasının ilk örneğini geliştirdiklerini duyurdu. Uzun bir zamandır teoride var olan “kara delik bombası” fikri, dönen bir kara deliğin enerjisinin, çevresine yerleştirilmiş bir yansıtıcı sistem yardımıyla artırılması ve sonunda büyük bir patlamaya yol açması üzerine kurulu. Araştırmacılar, gerçek bir kara delikle çalışmaları mümkün olmadığından laboratuvar ortamında bir kara delik modeli üzerinde bu projeyi güvenli bir şekilde gerçekleştirmeyi başardı. Bununla birlikte, araştırmacılar, ardındaki fiziksel prensiplerin tamamen aynı olduğuna inanıyor.

ENERJİ ÇIKARMA FİKRİ TARİHE GİDİYOR

Kara deliklerden enerji çıkarma fikri, ilk kez 1969 yılında fizikçi Roger Penrose tarafından gündeme getirildi. Penrose, dönen bir kara deliğin çok yakınından geçen bir parçacığın, Albert Einstein’ın Genel Görelilik prensibinin etkisiyle enerji kazanacağını keşfetmişti. Bu durum, kara deliğin çevresindeki uzay-zamanı sürükleyerek ortaya çıkıyordu. İki yıl sonra, fizikçi Yakov Zeldovich, benzer olayların başka senaryolarda da gerçekleşebileceğini fark etti. Hızlı dönen bir metal silindirin etrafında hareket eden ışıkta da benzer bir durum gözlemlenebiliyordu.

GERİ BESLEME DÖNGÜSÜ TEORİSİ

Zeldovich, “Süperradyans” adı verilen bu etkinin, silindirin dönme frekansı ışıkla eşit olduğu sürece gerçekleşebileceğini hesapladı. Ancak bu hız oldukça fazlaydı. Ayrıca, Zeldovich, dönen silindirin çevresine bir silindirik ayna yerleştirerek enerjinin yansıtılmasını ve pozitif bir geri besleme döngüsü oluşturulmasını da önermişti. Bu fikirlerin kara deliklere uygulanması, bir kara delik bombasının yaratılması ve süpernova kadar enerji üretebilmesi fikrini doğurdu. Ancak bu düşünceler uzun süre teorik olarak kalmıştı.

BİLİMSEL GELİŞİM VE DENEYLER

Southampton Üniversitesi’nden Hendrik Ulbricht ve ekibi, bahsi geçen deneyle bunları değiştirdi. Ulbricht, dönen bir alüminyum silindir ve manyetik alanlar kullanarak Zeldovich’in geri besleme döngüsünü sergilemenin bir yolunu keşfetti. Ulbricht, New Scientist’e yaptığı açıklamada, ilk prototipi 2020 yılından bu yana geliştirdiklerini belirtti. Son çalışmaları, bir elektrik motoru ile dönen bir alüminyum silindir ve etrafını saran metal bobinlerden oluşan bir düzenekten meydana geliyor. Bobinler, silindirin etrafında dönen bir manyetik alan oluşturarak Zeldovich’in öngördüğü gibi, silindirin yaydığı daha güçlü bir manyetik alan yaratıyor.

YENİ BULUŞUN ETKİLERİ

Portekiz’deki Lizbon Üniversitesi’nden Vitor Cardoso, New Scientist’e, “Düşük frekanslı elektromanyetik dalgayı dönen bir silindire yönlendiriyorsunuz ve geri dönen şey daha fazla oluyor. Bu gerçekten akıl almaz” açıklaması yaptı. Bu deney, gerçek kara deliklerin çevresindeki parçacıklara nasıl enerji verdiğini anlamak için yeni bir kapı açıyor.