SU KRİZİ DERİNLEŞİYOR

İran’ın başkenti Tahran, beş yılı aşkın süredir süren kuraklık ve rekor sıcaklıklar nedeniyle ciddi bir su krizi ile karşı karşıya kalıyor. Kentin ana barajlarındaki su seviyeleri alarm verici bir şekilde düşüyor. Yetkililer, su tüketiminde acil bir azalma sağlanmazsa bazı bölgelerde evlere su temininde tamamen kesintiye gidilebileceğini ifade ediyor.

ELEKTRİK KESİNTİLERİ VE YAŞAM ZORLUĞU

Su krizinin yanı sıra elektrik kesintileri ve altyapı sorunları, başkentte günlük yaşamı olumsuz etkiliyor ve halkın tepkisini artırıyor. BBC Farsça Servisi’ne konuşan bir Tahran sakini, “Su kesintileri ve su basıncındaki ciddi düşüş, apartmanlarda suyun ya hızla tükenmesi ya da hiç olmaması anlamına geliyor.” şeklinde belirtiyor. Elektrik kesintileri, internet ve asansörlerin çalışmamasına yol açıyor. Özellikle yaz aylarındaki sıcak günlerde ve yoğun hava kirliliği dönemlerinde durum dayanılmaz bir hale geliyor. Ailelerde küçük çocuklar ya da yaşlı bireyler varsa bu süreç daha da zorlaşıyor.

SU REZERVLERİ CRİTİK DÜZEYDE

Tahran, beş ana barajdan besleniyor ve bunlardan Lar Barajı normal seviyesinin yalnızca yüzde 1’inde faaliyet gösteriyor. İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, vatandaşları su tüketimini en az yüzde 20 oranında azaltmaya çağırdı. Temmuz ayı verileri, su talebinin bir önceki yıla göre yüzde 13 azaldığını gösteriyor. Ancak yetkililer, eylül ve ekim aylarında su tedarikinin sürdürülebilmesi için yüzde 12 ek bir azalma gerektiğini öne sürüyor.

KURAKLIK VE SU İFLASI SORUNU

BM Üniversitesi Su, Çevre ve Sağlık Enstitüsü Müdürü Prof. Kaveh Madani, durumu “Bu sadece bir su krizi değil, aynı zamanda bir ‘su iflası'” diye özetliyor. BM Çölleşmeyle Mücadele Sözleşmesi’nden Daniel Tsegai ise İran’ın su kıtlığının iklim değişikliği, arazi bozulması ve kötü yönetimle birleştiğinde ciddi sonuçlar doğurduğunu vurguluyor. Uzmanlar, sorunun yalnızca kuraklıkla sınırlı olmadığını, İran’ın uzun yıllardır doğanın sunduğundan fazla su kullandığını ve verimsiz tarımsal sulamanın su kaynaklarını hızla tükettiğini belirtiyor.

ENERJİ KRİZİ VE ETKİLERİ

Tahran’daki su kıtlığı enerji sistemlerini de etkiliyor. Barajlar boşaldıkça hidroelektrik üretimi düşüyor ve gazla çalışan santraller artan talebi karşılamakta zorlanıyor. Temmuz ayında elektrik talebi 69 bin megavata ulaşmış, ancak kapasite yalnızca 62 bin megavat ile sınırlı kalıyor. Bu durum, günde 2 ila 4 saat süren elektrik kesintilerine yol açıyor.

TOPLUMSAL VE ALTYAPI SORUNLARI

Su kesintileri, hastanelere ve temel hizmetlere öncelik verilerek yönetiliyor; evlere su, dönüşümlü olarak tanker veya borularla sağlanıyor. Daha varlıklı haneler çatılarına su depoları inşa edebilirken, yoksul aileler ciddi sıkıntılar yaşıyor. Tahran’da arıtılmış suyun yüzde 22’sinin sızıntılar nedeniyle kaybolduğu bildiriliyor. İran’ın yeraltı suyu rezervlerinin yüzde 70’ten fazlasının tükendiği, bazı bölgelerde toprak çökmesinin yılda 25 santimetreye kadar ulaştığı tahmin ediliyor.