ÜNLÜ FİZİKÇİ EİNSTİN’IN TEORİSİ MARSTA TEST EDİLİYOR

Ünlü fizikçi Albert Einstein’ın kütleçekim ile hareketin zaman üzerindeki etkilerini inceleyen genel görelilik teorisi, bu sefer Mars’ta test ediliyor. Bilim insanları, Kızıl Gezegen üzerinde zamanın akışını anlamanın, gelecekte Dünya dışındaki yaşam ve iletişim sistemlerinin temelini atabileceğini ifade ediyor. ABD Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsü fizikçilerinin yeni araştırmasına göre, Mars’taki saatler Dünya’dakilere göre her gün ortalama 477 mikrosaniye (milyonda bir saniye) ileride kalıyor. Üstelik, bu zaman farkı, Mars’ın eliptik yörüngesi ve diğer gök cisimlerinin çekim etkileri dolayısıyla bir yıl boyunca günlük 226 mikrosaniyeye kadar dalgalanabiliyor.

ZAMAN NEDEN FARKLI AKIYOR?

Mars, takvimsel olarak da Dünya’dan farklı bir yapıya sahip. Bir Mars günü (sol), Dünya gününden yaklaşık 40 dakika daha uzun, ayrıca bir Mars yılı 687 Dünya günü sürüyor. Ancak bu farklılıklar, “bir saniyenin” her iki gezegende aynı hızda akıp akmadığını belirtmiyor. NIST’e göre, Mars’taki bir atom saati normal şekilde çalışıyor, ancak Dünya’daki benzer bir saatle karşılaştırıldığında zaman farkı giderek artıyor. Bu durum, Einstein’ın teorisiyle açıklanıyor; buna göre, güçlü kütleçekim alanlarında saatler daha yavaş, zayıf kütleçekim alanlarında ise daha hızlı çalışıyor. Mars, gezegenin daha zayıf kütleçekim kuvveti ve değişken bir yörünge etrafında döndüğü için zamanın “daha hızlı akmasına” neden oluyor.

NASIL HESAPLANDI?

NIST ekibi, Mars üzerinde sabit bir referans noktası belirleyerek, gezegenin yörünge hareketi, yüzeydeki çekim değerleri ve yıllar süren Mars misyonu verilerini modelleme yaptı. Hesaplamalar, Mars yüzeyindeki kütleçekim kuvvetinin Dünya’nın yaklaşık beşte biri olduğunu doğruladı. Mars’ın daha eliptik yörüngesi, gezegenin Güneş’e olan mesafesinin ve hareket hızının yıl boyunca değişmesine yol açmakta; bu da günlük zaman farkının düzenli olarak artıp azalmasını sağlıyor. Buna karşın, Dünya neredeyse mükemmel dairesel bir yörüngede dönerken, zaman akışındaki sapmalar çok daha küçük kalıyor.

UZAY İLETİŞİMİ İÇİN KRİTİK

Dünya’dan Mars’a gönderilen sinyallerin ulaşma süresi 4 ila 24 dakika arasında değişiyor. Bu durum, en basit iletişimlerin dahi gecikmesini sağlıyor. Gelecekte, gezegenler arası internet, navigasyon ve koordinasyon sistemleri kurmak adına ortak bir zaman standardının gerekli hale gelmesi öngörülüyor. Bu araştırma, gelecekteki insanlı Mars görevleri, kolonileri ve gezegenler arası iletişim ağları için temel bir altyapının başlangıcı olarak kabul ediliyor.