Dokuz Eylül Üniversitesi Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü olan Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Balıkesir’in Sındırgı ilçesinde meydana gelen artçı sarsıntıların 20 bini geçtiğini ifade ederek, “Son 3-4 gündür durağan bir durum söz konusu. 3-4 büyüklüğündeki artçılar durdu ki bu durum iyi bir işaret değil, fayın stres biriktirmekte olduğu ve gerilimin arttığına işaret ediyor” şeklinde konuştu. DEÜ Bilim Kafe Sohbetleri çerçevesinde ‘Deprem ve İzmir’ temalı bir etkinlik düzenlenirken, burada Prof. Dr. Sözbilir, deprem alanında uzman olmayan pek çok profesörün değerlendirme yapmasının yanlış olduğunu belirtti. “Her yerde bina inşa edilebilir, ancak belli standartlara uyulması gerekmektedir” diye vurgulayan Prof. Dr. Sözbilir, “Oturmadığımız yerler fayların üzeridir. Fay, deprem anında yeryüzünü yırtabiliyor. Üzerinde çelik bile olsa bina devriliyor. Fayların üstü yapılaşmaya kapatılmalıdır fakat bu, tüm faylar için geçerli değildir. Yakın gelecekte deprem üretme potansiyeli taşıyan yerlerde fayın üstü kapatılmalıdır” açıklamasında bulundu.

İZMİR’DE YAPI STOKU RİSK ALTINDA

İzmir’deki yapı stokunun yüzde 60’ının depreme dayanıklı olmadığını aktaran Prof. Dr. Sözbilir, “Bornova, Karşıyaka, Seferihisar, Balçova’da mikrobölgeleme ve yapı envanteri çalışmaları sürdürülüyor. Türkiye genelinde de yaklaşık yüzde 60 oranında depreme dayanıklı olmayan yapı bulunuyor. İzmir’de 17 aktif fay mevcut. Aktifliği kanıtlanmamış 4 fay ile birlikte kara kısmında toplamda 21, deniz kısmında da benzer bir sayı var. Genel olarak 40 adet fay mevcut. Faylar ölebiliyor ancak silinmiş fayların yeniden canlanma potansiyeli bulunmaktadır” şeklinde bilgi verdi.

FAİL FAYLAR VE RİSKLER

Sındırgı’da 10 Ağustos’ta meydana gelen 6.1 büyüklüğündeki depremin ardından, artçı sarsıntıların dağların iç kısımlarına yayıldığını dile getiren Prof. Dr. Sözbilir, “Dağ içindeki bazı faylar kırıldı. Bu deprem sırasında Sındırgı fayı kırılmadı. Arazi çalışmaları sırasında dağların ölü faylarla dolu olduğunu tespit ettik. Bu nedenle Sındırgı bölgesinde bir deprem tehlikesi mevcut. Bölge afete maruz alan olarak ilan edildi ve devlet etkin bir müdahalede bulundu. İlk deprem sonrası hasar gören evlerin boşaltılması işlemleri yapıldı. İkinci depremde herhangi bir can kaybı yaşanmadı. Burada amaç riskleri azaltmaktır. Sındırgı’nın tamamen boşaltılması düşünülemiyor” diye ifade etti.

ARTÇILARDA DURALILIK SÜRECİ

Sındırgı’da meydana gelen her iki depremde de fayın yer yüzeyine kadar çıktığını belirten Prof. Dr. Sözbilir, “Fay yeraltında kalırsa sorun çıkmıyor ama eğer yeryüzünü yararsa, ciddi kayıplar yaşanabiliyor. Sındırgı’da artçılar 20 bini geçmiş durumda ve son 3-4 gündür bir durağanlık mevcut. 3-4 büyüklüğündeki artçılar durdu, bu durum iyi değil, fayın stres biriktirdiği ve gerilimin yükseldiği anlamına geliyor” şeklinde bilgi verdi. Türkiye’nin farklı illerinde 30’a yakın deprem üretme zamanı gelmiş fay bulunduğuna dikkat çekerken, “Marmara bölgesi gibi 29 başka yer daha mevcut. Bunların bir kısmı da İzmir’e ait. İzmir’deki faylar ise hareket etmiyor. Uzun bir sürede stres biriktirip, uzun dönemde deprem üreten faylar, bu durumu bir şans olarak değerlendirmek mümkün” yorumunu yaptı.

İZMİR FAYININ RİSKİ

İzmir için en tehlikeli fayın İzmir fayı olduğunu söyleyen Sözbilir, “En büyük can kaybı buradan kaynaklanabilir. Güzelbahçe, Balçova, Narlıdere, Konak, Altındağ ve Pınarbaşı’na doğru giden bu fay, körfezin hemen altında yer alıyor. Eğer İzmir fayı aktif hale gelirse, en az 25-30 bin can kaybı yaşanabilir. Ancak yakın zamanda İzmir fayının kırılma ihtimali yok, çünkü en son depremi 1688 yılında meydana geldi; bu fayın deprem üretme döngüsü en az bin yıldır. Tuzla fayının deprem üretme zamanı geldi, potansiyel olarak 7.2 büyüklüğünde bir depreme yol açabilir, bu nedenle bu fay tehlikeli olarak değerlendiriliyor. Seferihisar fayı 3 bin yıldır, Gülbahçe fayı ise en son 1289’da deprem üretmiş durumda. Gelecek 100 yıl içerisinde İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü kampüsü daha sağlam alanlara taşınabilir.” dedi.

DEPREM UYARI İSTASYONLARI KURULACAK

Prof. Dr. Sözbilir, İzmir’de tüm EVKA bölgelerinin sağlam olduğunu ifade ederken, “1-2 ay içerisinde İzmir’de 12 adet deprem uyarı istasyonu kurmayı planlıyoruz” şeklinde ekledi.