GÖRÜŞMENİN ANLAM VE ÖNEMİ

Ukrayna’nın Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, 3 Mayıs 2025’te Kiev’de gerçekleştirdiği basın toplantısında, ABD Başkanı Donald Trump ile 26 Nisan 2025’te Vatikan’da, Papa Francis’in cenaze töreninde yaptığı görüşmeyi değerlendirdi. Zelenski, bu görüşmenin iki lider arasındaki en olumlu ve anlamlı buluşma olduğunu belirterek, “Belki en kısa olanıydı, ama en anlamlıydı. Vatikan’daki görüşmeden sonra Trump’ın her şeye biraz daha farklı bakmaya başladığından eminim.” şeklinde konuştu. Bu görüşme, ABD-Ukrayna ilişkilerinde yeni bir sayfa açarken, 30 Nisan’da imzalanan Ekonomik Ortaklık Anlaşması’nın temeli oldu.

VATİKAN GÖRÜŞMESİ VE TRUMP’IN TAVRI

Zelenski, Vatikan’daki görüşmede Trump’la Rusya’ya yönelik yaptırımların artırılması meselesini ele aldığını ve Trump’ın bu konudaki yanıtlarının “çok etkili” olduğunu dile getirdi. Detaylara girmeyen Zelenski, görüşmenin Trump’ın Ukrayna-Rusya Savaşı’na bakış açısını değiştirdiğini ima etti. Sosyal medya platformu X’te gelen yorumlarda, Zelenski’nin “Trump ile şimdiye kadarki en iyi görüşmeyi yaptık” açıklaması geniş ilgi gördü. Bir kullanıcı, bu görüşmenin “Trump’ın Rusya’ya karşı daha sert bir tavır almasını sağladığını” öne sürdü.

EKONOMİK ORTAKLIK ANLAŞMASI

Zelenski, 30 Nisan 2025’te Washington’da imzalanan Ekonomik Ortaklık Anlaşması’nın hem Ukrayna hem de ABD için tarihi bir adım olduğunu vurguladı. Anlaşma, Ukrayna’nın nadir toprak elementleri ve diğer doğal kaynaklarının geliştirilmesini kapsıyor. Beyaz Saray’a göre, anlaşma çerçevesinde doğal kaynak projelerinden elde edilen gelirlerin %50’si, ABD-Ukrayna Yeniden Yapılandırma Yatırım Fonu’na aktarılacak. Bu fon, 3 Ukraynalı ve 3 Amerikalı üyeden oluşan bir yönetim kurulu aracılığıyla eşit bir biçimde yönetilecek. Zelenski, anlaşmanın Ukrayna’nın güvenliği için kritik olduğunu, zira nadir toprak elementlerinin bir kısmının çatışmaların sürdüğü Donetsk bölgesindeki Pokrovsk yönünde yer aldığını ifade etti. Anlaşma, Ukrayna Parlamentosu’na onay için sunuldu ve Zelenski, milletvekillerinden destek beklediklerini belirtti. Ayrıca, bu anlaşma sayesinde ABD’nin 2025 ve 2026 için onayladığı 15’er milyar dolarlık yardımların tamamının bu yıl alınabileceğini aktardı.

RUSYA’NIN ATEŞKESİ VE ZELENSKİ’NİN GÖRÜŞLERİ

Zelenski, Rusya’nın 8-11 Mayıs 2025 tarihlerinde, 2. Dünya Savaşı Zaferi’nin 80. yıl dönümü dolayısıyla geçici ateşkes ilanına atıfta bulundu. Moskova’nın bu adımını, 9 Mayıs’taki geçit töreninin güvenliği için bir “tiyatro sahnesi” olarak değerlendirdi. Rusya’nın törene katılacak yabancı temsilciler için güvenlik garantisi verdiğini, fakat Ukrayna’nın bunun karşılığında hiçbir garanti sunmayacağını belirten Zelenski, “Rusya’nın bu tarihlerde ne yapacağını bilmiyoruz. Onların topraklarında olanlardan sorumlu olamayız.” dedi.

GÜVENLİK GARANTİLERİ VE ORDU ÖNEMİ

Zelenski, Ukrayna’nın güvenliği için en önemli unsurun güçlü bir ordu olduğunu vurguladı. “Güçlü ordu, kendini savunabilen ordudur. Bu, güvenlik garantileri açısından bir numaradır.” şeklinde konuştu. Ayrıca, müttefik ülkelerle yabancı askerlerin Ukrayna’ya konuşlandırılması için görüşmeler yapıldığını ve Kiev’de bir güvenlik danışmanları toplantısı düzenlemeyi planladıklarını açıkladı. Zelenski, ABD’nin anlaşma çerçevesinde güvenlik garantisi sunmadığını, ancak ekonomik ortaklığın dolaylı olarak güvenliğe katkıda bulunacağını ifade etti.

GERGİNLİKTEN UZLAŞMAYA ADIM

Vatikan’daki görüşme, Trump ve Zelenski arasında 28 Şubat 2025’te Beyaz Saray’da meydana gelen gergin tartışmanın ardından gerçekleşti. Oval Ofis’te canlı yayınla yapılan tartışmada Trump, Zelenski’yi “saygısızlıkla” ve “III. Dünya Savaşı’nı riske atmakla” suçlamış, bu sebeple mineral anlaşması iptal edilmişti. Zelenski, tartışmadan ötürü üzüntü duyduğunu dile getirmiş ve 4 Mart’ta Trump’a bir mektup göndererek barış müzakerelerine hazır olduğunu bildirmişti. Vatikan’daki görüşme, bu gerginliği yumuşatarak anlaşmanın imzalanmasına zemin hazırladı. Trump, News Nation’a, anlaşmanın Rusya’yı “engelleyebileceğini” ve Ukrayna için bir “güvenlik garantisi” olabileceğini söyledi.