Ukrayna-Rusya savaşının devam ettiği ortamda, eski ABD Başkanı Donald Trump’ın 28 maddelik barış planı taslağı, Kiev’de Amerikalı ve Ukraynalı yetkililerin yaptığı görüşmeler aracılığıyla gündeme geldi. Yetkililer, söz konusu planın hala taslak aşamasında olduğunu ve maddeler üzerinde değişiklikler olabileceğini ifade etti.

28 MADDELİK BARIŞ PLANI TASLAĞI

28 maddeden oluşan barış planı taslağı şu ifadeleri içermektedir: “1. Ukrayna’nın egemenliği teyit edilecektir. 2. Rusya, Ukrayna ve Avrupa arasında kapsamlı bir saldırmazlık anlaşması imzalanacaktır. Son 30 yılın tüm belirsizlikleri çözüme kavuşturulmuş sayılacaktır. 3. Rusya’nın komşu ülkeleri işgal etmeyeceği ve NATO’nun daha fazla genişlemeyeceği öngörülecektir. 4. Küresel güvenliği sağlamak, işbirliği imkanlarını artırmak ve gelecekte ekonomik kalkınmaya zemin hazırlamak amacıyla tüm güvenlik sorunlarının çözülmesi ve gerilimin azaltılması için ABD’nin arabuluculuğunda Rusya ile NATO arasında bir diyalog gerçekleştirilecek. 5. Ukrayna güvenilir güvenlik garantileri alacaktır. 6. Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin personel sayısı 600 bin ile sınırlandırılacaktır. 7. Ukrayna, anayasasında NATO’ya katılmayacağını güvence altına almayı; NATO da Ukrayna’nın gelecekte üyeliğe kabul edilmeyeceğine dair bir hükmü tüzüğüne eklemeyi kabul edecektir. 8. NATO, Ukrayna’da asker konuşlandırmayacağını kabul edecektir. 9. Polonya’da Avrupa ülkelerine ait savaş uçakları konuşlandırılacaktır. 10. ABD, garanti karşılığında tazminat alacak; Ukrayna Rusya’ya saldırırsa garanti hakkını kaybedecek, Rusya, Ukrayna’yı işgal ederse, kararlı ve koordineli bir askeri yanıtın yanı sıra tüm küresel yaptırımlar yeniden uygulanacak, yeni toprakların tanınması ve bu anlaşmanın tüm diğer avantajları geri alınacaktır; Ukrayna, herhangi bir gerekçe olmadan Rusya’nın Moskova veya St. Petersburg şehirlerine füze saldırısı düzenlerse, güvenlik garantisi geçersiz sayılacaktır. 11. Ukrayna, AB üyeliği için uygun kabul edilecek ve bu konu değerlendirildiği sürece Avrupa pazarına kısa vadeli ayrıcalıklı erişim hakkı elde edecektir. 12. Ukrayna’nın yeniden inşası için kapsamlı ve güçlü bir küresel önlem paketi oluşturulacak ve bu paket çeşitli sektörlere yönelik yatırımları içerecek; ABD, Ukrayna’nın gaz altyapısını modernize ve geliştirecek. 13. Rusya, küresel ekonomiye yeniden entegre edilecektir; yaptırımların kaldırılması aşamalı olarak görüşülüp karara bağlanacaktır. 14. Dondurulan varlıkların yeniden yönlendirilmesi sağlanacaktır; bu varlıklar, Ukrayna’nın yeniden inşası için kullanılacak. 15. Anlaşmanın hükümlerine uyumu teşvik etmek amacıyla ortak bir güvenlik çalışma grubu kurulacaktır. 16. Rusya’nın saldırmazlık politikasını güvence altına alması gerekecektir. 17. Nükleer silahların yayılmasının önlenmesine yönelik antlaşmalar uzatılacaktır. 18. Ukrayna, nükleer silah bulundurmayan bir devlet olmayı kabul edecektir. 19. Zaporijya Nükleer Santrali, uluslararası gözetimde çalıştırılacaktır. 20. Farklı kültürler arasında anlayışı artırmaya yönelik eğitim programları uygulanacaktır. 21. Kırım, Luhansk ve Donetsk bölgeleri fiilen Rusya’ya ait olarak tanınacaktır; Herson ve Zaporijya “donmuş” statüde tutulacaktır. 22. Gelecekteki toprak düzenlemeleri zorla değiştirilmeyecektir. 23. Ticari faaliyetler için Dnipro Nehri’nin kullanımı serbest olacak ve tahıl taşımacılığı için anlaşmalar yapılacaktır. 24. İnsani yardım komitesi kurulacak ve tutukluların takası sağlanacaktır. 25. Ukrayna’da 100 gün içinde seçim yapılacaktır. 26. Savaş sırasında oluşan eylemlerden dolayı af sağlanacaktır. 27. Anlaşma yasal olarak bağlayıcı olacak ve Barış Konseyi tarafından izlenecektir. 28. Taraflar bu mutabakata onay verdikten sonra ateşkes uygulamaya koyulacaktır.”

AVRUPALI LİDERLERDEN BARİŞ MESAJI

Planın ortaya çıkmasının hemen ardından Avrupalı liderlerin, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelensky ile telefon görüşmesi gerçekleştirdiği bildirildi. Almanya Başbakanlığı tarafından sağlanan bilgilere göre, Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Zelensky ile bir araya gelerek Ukrayna’ya kalıcı ve adil bir barış için desteklerini yinelediler. Liderler, ABD’nin savaşı sona erdirme konusundaki çabalarını ve özellikle Ukrayna’nın egemenliği konusundaki bağlılıklarını memnuniyetle karşıladıklarını dile getirdi. Ayrıca, görüşmede, Avrupa başkentleri ve Washington ile yakın işbirliği içerisinde kalınması hususunda mutabakat sağlandı.

PUTİN’DEN PLANA DESTEK

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ABD’nin 28 maddelik barış planına ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Moskova’da düzenlenen güvenlik konseyi toplantısında, bu önerilerin daha önce Alaska’da ABD Başkanı Donald Trump ile gerçekleştirdikleri görüşmelerde tartışıldığını ifade etti. Putin, “Başkan Trump’ın Ukrayna’daki sorunu çözmeye yönelik barış planı Alaska’daki görüşmeden önce de tartışılmıştı. Bu görüşmeler sırasında Amerikan tarafı bizden belirli tavizler vermemizi istedi. Alaska’daki görüşmede bazı zorluklarla karşılaşmamıza rağmen bu önerilerle hemfikir olduğumuzu teyit ettik” şeklinde bilgi verdi. 28 maddelik barış planını modernize edilmiş bir belge olarak tanımlayan Putin, bu metnin nihai bir barış anlaşmasının temelini oluşturma potansiyeline sahip olduğuna inandığını vurguladı. Ayrıca, Ukrayna’nın sundukları önerileri reddettiğini de ekleyerek, ABD’nin henüz bu plana dair Rusya ile kapsamlı bir görüşme gerçekleştirmediğini ifade etti.