İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE BAĞLI HAVA DALGALARI VE BEYİN ETKİSİ

İklim değişikliğiyle birlikte meydana gelen yoğun sıcak hava dalgalarının insan sağlığı üzerindeki etkileri giderek artıyor. Araştırmalar, aşırı sıcakların beyin fonksiyonları üzerindeki olumsuz etkilerini anlamaya çalışan bilim insanlarıyla dolup taşıyor. “Beş aylıkken ilk tonik-klonik nöbetini geçiren Jake’in ailesi, bu nöbetin ardından gelen sıcak günlerde oğullarının sağlık mücadelesine tanıklık etti.” Jake’a 18 aylıkken Dravet Sendromu teşhisi kondu. Bu nadir epilepsi hastalığı, yalnızca nöbetlere değil; aynı zamanda otizm, dikkat eksikliği ve uyku bozuklukları gibi başka sorunları beraberinde getiriyor. Özellikle aşırı sıcaklar ve ani sıcaklık değişimleri nöbetleri tetikleyebiliyor.

SICAK HAVANIN SIKINTILARI

Jake’in annesi Stephanie Smith, “Her yaz, sıcaklarla birlikte zorlu bir mücadele başlıyor. Artan sıcaklıklar, bu yıkıcı hastalıkla yaşamanın yükünü daha da artırıyor” diyor. University College London’dan epilepsi uzmanı nörolog Prof. Dr. Sanjay Sisodiya, Dravet Sendromu’nun yalnızca buzdağının görünen yüzü olduğunu vurguluyor. Sıcak hava dalgalarının epilepsi, felç, ensefalit ve MS gibi birçok nörolojik hastalığı kötüleştirdiğine dikkat çekiliyor. Avrupa’da 2003 yazında meydana gelen sıcak hava dalgasında kaydedilen fazla ölümlerin yaklaşık yüzde 7’sinin doğrudan nörolojik sorunlarla bağlantılı olduğu bildiriliyor.

BEYİN HÜCRELERİ VE SICAKLIĞA DİRENÇ

Beyin hücreleri sıcaklığa oldukça hassas. Vücut, beynin aşırı ısınmasını önlemek için sürekli kan dolaşımıyla fazla ısıyı atmak zorunda. Aksi taktirde, bu hücreler arasındaki iletişimi sağlayan moleküllerin işlevleri bozulabiliyor. Aşırı sıcaklar, yalnızca hastaları değil, sağlıklı bireyleri de etkiliyor. Karar alma mekanizmalarında bozulma yaşayabiliyor, insanlar daha saldırgan ya da depresif hale gelebiliyor.

DEMANS VE SOSYOEKONOMİK RİSKLER

Sıcak hava dalgaları sırasında Alzheimer ve diğer demans türlerine sahip bireylerin hastaneye başvuru ve ölüm oranları artış eğiliminde. Yaşlı bireylerin vücut ısılarını düzenleme kabiliyetleri düşük olduğundan, aşırı sıcaklıklar karşısında adapte olma becerileri sınırlı kalıyor. İklim değişikliğinin etkisi yalnızca mevcut bireyleri değil, aynı zamanda henüz doğmamış bebekleri de kapsıyor. Aşırı sıcaklık, erken doğum riskini yüzde 26 oranında artırabiliyor. Bu durum, nörogelişimsel bozukluklara zemin hazırlayabiliyor.